خلاصه
کمک نسبی دمای پایین خاک و هوا به توقف کلی فتوسنتز در سویا هنوز مشخص نیست. مکانیسم های درگیر در توقف فتوسنتز در اثر سرمای تاریکی بیشتر درژنوتیپ سویای حساس (PAN809) و مقاوم در برابر سرما (Highveld Top) در آزمایشات با دمای پایین خاک (کل سرمای گیاه WPC) یا بدون دمای پایین خاک (سرمای موجود در شاخه SC) بررسی شد. در ابتدا، (بعد از سه شب سرما) هم تیمار WPC وهم SCعلائم مشابه با PAN809 را ایجاد کردند. در نتیجه تأثیرات تنش سرما بر شاخه ها این علائم را به خوبی تشریح کردند. علائم نوعی شامل کاهش ظرفیت جذب و ترکیب CO2، توقف کارکرد فتوسیستم II و کاهش فعالیت فروکتوز-1، 6- بیزفسفاتاز کلروپلاست (cFBP آز) و ساکاروز- سنتاز (SPS) بود. هنگامیکه سیستمهای ریشۀ گره دار PAN809 در معرض دمای پایین قرار داده شد (تیمار WPC) ، فشارهای دیگری که در Highveld Top مشاهده نشد، به تدریج بیشتر شد. شواهد جدید بدست آمده نشان می دهند که پاسخ در PAN809 یا تحت تأثیر سرد شدگی تاریکی کل گیاه یا سرد شدگی تاریکی مستقر در شاخه رخ می دهد و اینکه cFBPآز به طور ویژه مورد هدف است و باعث توقف شدید ظرفیت جذب و ترکیب CO2 میشود.
کلمات کلیدی: چرخۀ کلوین، تحمل سرما، فروکتوز-1، 6- بیزفسفاتاز، فتوسنتز، سویا
مقدمه
دمای پایین شب (سرد شدگی در تاریکی) در طی مراحل حساس رشد و نمو سویا [Glycine max (L.) Merr] غالبا باعث کاهش تولید (هولبرگ 1973) از طریق فرآیندهای کلیدها مانند رشد، فتوسنتز و تثبیت نیتروژن همزیگر (SNF) میشود (Caulfield و Bunce 1988، ژانگ و همکاران 1995). با وجود اینکه دانۀ سویا منبع اصلی پروتئین است، اما حساسیت سرد شدن در تاریکی یک مشکل قابل توجه بوجود می آورد که برای اطمینان از برآورده شدن نیازهای تولیدی در آینده باید به آن پرداخته شود.