پایان نامه بررسی رابطه شیوه های فرزند پروری و شخصیت با گرایش به اعتیاد

موضوع پایان نامه:

بررسی رابطه شیوه های فرزند پروری و شخصیت با گرایش به اعتیاد

جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد مهندسی روانشناسی (علوم تربیتی)

چکیده:

گرایش و اعتیاد به سوء مصرف مواد از موضوعات مهم در حوزه آسیب های اجتماعی است که ذهن و اندیشه بسیاری از محققین این حوزه را به خود مشغول کرده است. در دهه های اخیر گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر موجبات نگرانی خانواده ها و برنامه ریزان کشور را فراهم نموده است. چرا که باعث از دست رفتن بسیاری از منابع و نیروی انسانی می شود. خانواده به عنوان کانونی که شخصیت نخستین کودک در آن شکل می گیرد نقش بسیار مهمی در گرایش به سوی ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی و یا سالم زیستی اعضای خانواده دارد. در این راستا توجه به شیوه های فرزند پروری موثر در گرایش به سمت آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد نقش بسیار مهمی دارد. در این پایان نامه به بررسی رابطه بین شیوه های فرزند پروری و شخصیت در گرایش به سوی اعتیاد پرداخته شده است. برای بررسی این موضوع از پرسشنامه شیوه های فرزند پروری بامریند که دارای ۳۰ سوال که ۱۰ سوال مربوط به شیوه فرزند پروری استبدادی، ۱۰ سوال مربوط به شیوه فرزند پروری آزاد و ۱۰ سوال مربوط به شیوه فرزند پروری مقتدرانه همگی با ۵ گزینه کاملاً مخالف، مخالف، تقریباً مخالف، موافق و کاملاً موافق می باشد، استفاده شده است. این پرسشنامه توسط ۷۵ نفر از والدین معتاد که به مراکز ترک اعتیاد در طی سه ماه پاییز سال ۱۳۹۰ آمده بودند و ۷۵ نفر از والدین شبیه والدین معتاد، پر گردیده است. اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزارهای Ecell۲۰۰۷ و SPSS۱۶ با آزمون T مستقل مورد تحلیل قرار گرفتند و مشخص گرددید که بیشتر از همه، ابتدا شیوه فرزند پروری مستبدانه که منجر به شخصیت وابسته به والدین، عزت نفس پایین و حساسیت بالا در فرزندان، سپس شیوه فرزند پروری آزاد یا سهل گیرانه که منجر به شخصیت ضعیف و شکننده، مسئولیت پذیری پایین، عدم قدرت تصمیم گیری و وابستگی به دیگران فرزندان می گردد، باعث گرایش به سوی اعتیاد شده است. و شیوه فرزند پروری مقتدرانه که منجر به دارای ثبات شخصیتی، اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی و پختگی بیشتردر مواجهه با مسائل زندگی در فرزندان می گردد، باعث کاهش گرایش به اعتیاد گشته است.

فهرست مطالب:

فصل ۱- خانواده و شیوه های فرزند پروری.. ۱

۱-۱- مقدمه... ۲

۱-۲- خانواده ۳

۱-۳- تعریف خانواده ۳

۱-۴- چند وجهی بودن خانواده ۳

۱-۵- خانواده یک نهاد پویا ۳

۱-۶- خانواده نهاد اجتماعی و فرهنگی.. ۴

۱-۷- تعریف شیوه های فرزند پروری.. ۴

۱-۸- انواع شیوه های فرزند پروری و شخصیت همراه آنها ۴

۱-۸-۱- والدین مستبد. ۴

۱-۸-۲- والدین سهل گیر. ۵

۱-۸-۳- والدین والدین قاطع و اطمینان بخش (مقتدر) ۵

۱-۹- نقش خانواده در وقوع بزهکاری فرزندان.. ۵

فصل ۲- اعتیاد و خانواده. ۸

۲-۱- تعریف اعتیاد. ۹

۲-۲- تاریخچه مواد مخدر ۹

۲-۳- علل و زمینه های اعتیاد. ۹

۲-۴- اعتیاد و خانواده ۹

۲-۵- تحقیقات انجام شده در زمینه اعتیاد. ۱۰

۲-۵-۱- مروری بر پژوهش های انجام شده در جهان.. ۱۰

۲-۵-۲- مروری بر پژوهش های انجام شده در ایران.. ۱۱

۲-۶- عوامل خطرو عوامل محافظت کننده ۱۲

۲-۶-۱- عوامل خطر سوء مصرف مواد در خانواده ۱۲

۲-۶-۲- عوامل محافظت کننده از سوء مصرف مواد در خانواده ۱۴

۲-۷- اثر بخشی شیوه های فرزند پروری در گرایش به اعتیاد. ۱۶

۲-۸- آموزش مهارتهای فرزندپروری هوشمندانه و موثر. ۲۰

فصل ۳- فرضیه ها و روش انجام کار. ۲۲

۳-۱- ضرورت و اهمیت تحقیق.. ۲۳

۳-۲- تحقیقات انجام شده ۲۳

۳-۳- بیان مسئله. ۲۴

۳-۴- اهداف تحقیق.. ۲۴

۳-۵- روش تحقیق.. ۲۵

۳-۶- روش گردآوری اطلاعات... ۲۵

۳-۷- ابزار گرد آوری.. ۲۵

۳-۸- فرضیه ها ۲۶

۳-۹- پرسشنامه شیوه های فرزند پروری بامریند. ۲۶

فصل ۴- تجزیه و تحلیل اطلاعات... ۲۹

۴-۱- روش تحلیل اطلاعات... ۳۰

۴-۲- نحوه پاسخ گویی والدین به پرسشنامه. ۳۰

۴-۳- نحوه پاسخ گویی والدین به سوالات شیوه فرزند پروری استبدادی.. ۳۵

۴-۴- نحوه پاسخ گویی والدین به سوالات شیوه فرزند پروری آزاد. ۳۹

۴-۵- نحوه پاسخ گویی والدین به سوالات شیوه فرزند پروری اقتدار منطقی.. ۴۲

۴-۶- آزمون فرضیه ها ۴۶

۴-۶-۱- فرضیات تحقیق.. ۴۶

فصل ۵- نتیجه گیری و پیشنهادات... ۵۰

۵-۱- نتیجه گیری.. ۵۱

۵-۲- پیشنهادات... ۵۲

فهرست منابع.. ۵۳

فهرست جداول:

جدول۴‑۱ توزیع سنی والدین.. ۳۳

جدول۴‑۲ ترتیب والدین در خانواده خودشان.. ۳۳

جدول۴‑۳ میزان تحصیلات والدین.. ۳۳

جدول۴‑۴ نحوه پاسخ گویی به سوالات شیوه فرزند پروری استبدادی.. ۳۶

جدول۴‑۵ نحوه پاسخ گویی به سوالات شیوه فرزند پروری آزاد. ۳۶

جدول۴‑۶ نحوه پاسخ گویی به سوالات شیوه فرزند پروری اقتدار منطقی.. ۳۷

جدول۴‑۷ نتایج آزمون t استیودنت زیر فرضیه اول.. ۴۹

جدول۴‑۸ نتایج آزمون t استیودنت زیر فرضیه دوم. ۴۹

جدول۴‑۹ نتایج آزمون t استیودنت زیر فرضیه سوم. ۵۱

فهرست شکلها

شکل ۴‑۱ توزیع سنی والدین زن.. ۳۴

شکل ۴‑۲ توزیع سنی والدین مرد. ۳۴

شکل ۴‑۳میزان تحصیلات والدین زن.. ۳۴

شکل ۴‑۴میزان تحصیلات والدین مرد. ۳۵

شکل ۴‑۵ ترتیب والدین زن در خانواده خودشان.. ۳۵

شکل ۴‑۵ ترتیب والدین مرد در خانواده خودشان.. ۳۵

شکل ۴‑۷ نحوه پاسخ گویی به سوال فقط پیروی از والدین.. ۳۸

شکل ۴‑۸ نحوه پاسخ گویی به سوال پررو تر شدن بچه ها در صورت توجه مشکلات بچه ها ۳۸

شکل ۴‑۹ نحوه پاسخ گویی به سوال رفتار بچه ها کاملاً مطابق میل والدین.. ۳۸

شکل ۴‑۱۰ نحوه پاسخ گویی به سوال انجام دستورات والدین بدون چون و چرا از والدین.. ۳۸

شکل ۴‑۱۱ نحوه پاسخ گویی به سوال فهماندن خیلی زود رئیس خانواده به بجه ها ۳۹

شکل ۴‑۱۲ نحوه پاسخ گویی به سوال برخورد به شدت بجه ها در صورت مخالفت با نظر والدین.. ۳۹

شکل ۴‑۱۳ نحوه پاسخ گویی به سوال توهین بودن شوخی و بازی بچه ها در حضور والدین.. ۳۹

شکل ۴‑۱۴ نحوه پاسخ گویی به سوال سرزنش نکردن بجه ها در صورت خطای آنها ۴۰

شکل ۴‑۱۵ نحوه پاسخ گویی به سوال ترس بچه ها از والدین.. ۴۰

شکل ۴‑۱۶ نحوه پاسخ گویی به سوال سپاسگذاری بچه ها از سختگیریهای والدین در آینده ۴۰

شکل ۴‑۱۷ نحوه پاسخ گویی به سوال اجازه انجام هر کاری به بچه ها از سوی والدین.. ۴۱

شکل ۴‑۱۸ نحوه پاسخ گویی به سوال دخالت نکردن والدین در کارهای بچه ها ۴۱

شکل ۴‑۱۹ نحوه پاسخ گویی به سوال آزاد گذاشتن بچه ها ۴۲

شکل ۴‑۲۰ نحوه پاسخ گویی به سوال تصمیم گیری خانواده فقط با خواست بچه ها ۴۲

شکل ۴‑۲۱ نحوه پاسخ گویی به سوال محدود نکردن رفتار و خواست بچه ها ۴۲

شکل ۴‑۲۲ نحوه پاسخ گویی به سوال اجازه والدین به بچه ها برای تصمیم گیری در کارهای خودشان.. ۴۳

شکل ۴‑۲۳ نحوه پاسخ گویی به سوال اجازه دادن والدین به بچه برای خارج شدن هر وقت از منزل ۴۳

شکل ۴‑۲۴ نحوه پاسخ گویی به سوال باید اجازه داد تا بچه ها خودشان تجربه کنند. ۴۳

شکل ۴‑۲۵ نحوه پاسخ گویی به سوال در مجالس و مهمانی باید بچه ها را آزاد گذاشت... ۴۴

شکل ۴‑۲۶ نحوه پاسخ گویی به سوال بچه ها جدی و کوشا نخواهند مگر با سختگیری والدین.. ۴۴

شکل ۴‑۲۷ نحوه پاسخ گویی به سوال گفتن دلایل تصمیم گیری والدین به بچه ها ۴۵

شکل ۴‑۲۸ نحوه پاسخ گویی به سوال قانع کردن بچه از سوی والدین در محدودیت ها ۴۵

شکل ۴‑۲۹ نحوه پاسخ گویی به سوال مطرح کردن آزادانه انتظارات بچه ها در خانواده ۴۵

شکل ۴‑۳۰ نحوه پاسخ گویی به سوال راهنمای کردن بچه ها به جای تنبیه. ۴۶

شکل ۴‑۳۱ نحوه پاسخ گویی به سوال نظر خواهی از بچه در تصمیم گیری خانواده ۴۶

شکل ۴‑۳۲ نحوه پاسخ گویی به سوال اجازه ابراز نظرات خوب بچه ها در خانواده ۴۶

شکل ۴‑۳۳ نحوه پاسخ گویی به سوال گفتگو با بچه ها در صورت گرفتن تصمیم بر خلاف میل بچه ها ۴۷

شکل ۴‑۳۴ نحوه پاسخ گویی به سوال گاهی اوقات والدین باید با بچه ها سازش کنند. ۴۷

شکل ۴‑۳۵ نحوه پاسخ گویی به سوال تنبیه نشدن بچه ها در صورت مطرح کردن مشکلات خود. ۴۷

شکل ۴‑۳۶ نحوه پاسخ گویی به سوال بهتر بودن نظرات بچه ها در بعضی هنگام. ۴۸