بررسی فرسودگی شغلی دبیران زن مراکز پیش دانشگاهی

چکیده

فرسودگی شغلی شامل احساس خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و عدم موفقیت فردی در کار است. این پژوهش فرسودگی شغلی دبیران زن مراکز پیش دانشگاهی دولتی شهر تهران را مورد بررسی قرار داد. روش تحقیق توصیفی و از نوع زمینه یابی است. نمونه این تحقیق 134 نفر از دبیران زن مراکز پیش دانشگاهی دولتی شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه فرسودگی شغلی بوده که به روش محقق ساخته تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که فرسودگی شغلی دبیران در مولفه های خستگی عاطفی، مسخ شخصیت، عدم موفقیت فردی کمتر از سطح متوسط می باشد. و بین سن با فرسودگی شغلی دبیران و همچنین میزان تحصیلات، تعداد سالهای تدریس و نوع ماده درسی و فرسودگی شغلی دبیران تفاوت معنی داری بدست نیامد. در مورد ارتباط تعداد سالهای تدریس در دوره پیش دانشگاهی و فرسودگی شغلی در دو مولفه خستگی عاطفی و مسخ شخصیت رابطه معنی داری بدست نیامد، و فقط در ارتباط مولفه سوم یعنی عدم موفقیت فردی با فرسودگی شغلی تفاوت معنی دار بود.

فهرست

فصل اول

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسأله 3

1-3- اهمیت مسأله 4

1-4- اهداف تحقیق 5

1-4-1- هدف کلی تحقیق 5

1-4-2- هدف جزئی تحقیق 5

1-5- سؤالات تحقیق 6

1-6- تعاریف متغیرها 7

1-7- تعاریف عملیاتی 9

فصل دوم

2-1- مقدمه 11

2-2- فرسودگی شغلی 11

2-3- رویکردهای مختلف به فرسودگی شغلی 14

2-3-1- رویکرد بالینی 14

2-3-2- رویکرد روان شناختی – اجتماعی 16

2-3-3- رویکرد تبادلی 17

2-3-4- مدل کاپنر 19

2-4- رویکرد ساختاری 20

2-4-1- سازمان 21

2-4-2- جو سازمانی 21

2-4-3- تئوری سیستم های اجتماعی و جو سازمانی 22

2-4-4- جو سازمانی و روابط سازمانی 23

2-4-5- شاخص های جو سالم سازمانی 24

2-4-6- بهداشت روانی 25

2-4-7- روحیه 26

2-4-8- ویژگی های مدرسه سالم 26

2-5- مراحل فرسودگی شغلی 27

2-5-1- ماسلاچ 27

2-5-2- پستونچی 28

2-5-3- مراحل فرسودگی شغلی معلمان (ساراسون) 30

2-6- عوامل فرسودگی شغلی 30

2-7- نشانه های فرسودگی شغلی 33

2-8- عوارض فرسودگی شغلی 34

2-9- استرس شغلی 34

2-9-1- منابع استرس شغلی 35

2-9-2- ارتباط استرس شغلی با تحلیل رفتگی 37

2-10- تحلیل رفتگی وشخصیت 41

2-10-1- تحلیل رفتگی و شغل آموزگاری 43

2-11- فشار روانی 45

2-11-1- آثار تخریبی فشار روانی در تدریس 46

2-11-2- راههای کاهش فشار روانی معلمان 46

2-12- پیشینه پژوهش 48

2-12-1- تحقیقات داخلی 48

2-12-2- تحقیقات خارجی 54

فصل سوم

3-1- طرح تحقیق 58

3-2- جامعه آماری 58

3-3- متغیر مستقل و وابسته 58

3-4- روش نمونه گیری 58

3-5- ابزار اندازه گیری 59

3-6- پایایی و روایی تحقیق 59

3-7- ابزار تجزیه و تحلیل داده ها 59

فصل چهارم

4-1- مقدمه 61

4-2- تجزیه و تحلیل داده ها 62

فصل پنجم

5-1- مقدمه 85

5-2- بحث ونتیجه گیری 85

5-3- پیشنهادها 91

5-4- محدودیتها 91

منابع 92

فهرست جداول

جدول 4-1 – توزیع فراوانی مرتبط با متغیر سن دبیران 62

جدول 4-2 – توزیع فروانی مرتبط با متغیر میزان تحصیلات دبیران 64

جدول 4-3 – توزیع فروانی مرتبط با متغیر تعداد سالهای تدریس دبیران 66

جدول 4-4 – توزیع فروانی مرتبط با متغیر تعداد سالهای تدریس در پیش دانشگاهی 68

جدول 4-5 – توزیع فروانی مرتبط با متغیر نوع درس مورد تدریس 70

جدول 4-6 آمار توصیفی مرتبط با بررسی وضعیت مولفه خستگی عاطفی 72

جدول 4-7 آمار توصیفی مرتبط با بررسی وضعیت مولفه مسخ شخصیت 72

جدول 4-8 آمار توصیفی مرتبط با بررسی وضعیت مولفه عدم موفقیت فردی 73

جدول 4-9 بررسی وضعیت موجود دیدگاه دبیران نسبت به خستگی عاطفی 74

جدول 4-10 بررسی وضعیت موجود دیدگاه دبیران نسبت به مسخ شخصیت 76

جدول 4-11 بررسی وضعیت موجود دیدگاه دبیران نسبت به عدم موفقیت فردی 78

جدول 4-12 بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی با تأکید بر سطوح سنی 80

جدول 4-13 بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی با تأکید بر مدرک تحصیلی 81

جدول 4-14 بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی با تأکید بر تعداد سالهای تدریس 82

جدول 4-15 بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی با تأکید بر تعداد سالهای تدریس در پیش دانشگاهی 84

جدول آزمون تعقیبی LSD مرتبط با جدول 15 85

جدول 4-16 بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی با تأکید بر نوع درس مورد تدریس (نوع تدریس) 86