مقدمه
مسألۀ آلودگی یکی از مهمترین و حادترین مسائل ناشی از تمدن انسانی در جهان امروز به شمار می رود؛ چرا که از اعماق چند هزار متری زمین گرفته تا معادن، آبهای تحت الارضی، بیوسفر، تروپوسفر و حتی در داخل هواپیماهای بلند پرواز و جو خارجی زمین، چرخه و سیستم حیات را مورد تهدید قرار داده است. مولکول آلاینده ای که امروزه از کارخانه یا منبع آلوده کنندۀ دیگری مثلاَ در اروپا، وارد محیط می شود، اگر تجزیه نشود یا تغییر شکل ندهد، احتمالاَ بعد از چندی می تواند در ریۀ انسانهایی که در قلب جنگلهای آفریقا یا دشتهای وسیع آسیا زندگی می کنند وارد شود. آلودگی برای افراد مختلف مفهوم و معنی متفاوتی دارد. مردم معمولی ممکن است تحریک چشم ناشی از یک گاز یا آب آلوده را آلودگی به حساب آورند. برای کشاورزی که یک عامل به گیاهان یا حیواناتش آسیب می رساند آلودگی محسوب می شود؛ اما هرگاه بخواهیم تعریف جامع و کلی و در عین حال ساده و همه فهمی برای آلودگی محیط زیست در نظر بگیریم چنین می توان گفت که آلودگی محیط عبارت است از «وجود یک یا چند مادۀ آلوده کنند در محیط زیست به مقدار و مدتی که کیفیت یا چرخۀ طبیعی را به طوری که مضر به حال انسان یا حیوان، گیاه و یا آثار و ابنیه باشد، تغییر دهد. به بیان ساده تر هرگاه ماده یا موادی بیگانه با غلظتی خاص وارد عناصر محیطی شوند و تعادل طبیعی آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگی می شود. »
اینکه جهان کنونی با بحران محیط زیست روبه رو است، مسئلۀ تازه ای نیست که اینجا از آن صحبت شود. کتابها و مقاله های بسیاری روزانه در سراسر جهان منتشر می شود که هشدار دهندۀ این مسئله است. در کشور ما هم تا کنون کتابهای زیادی منتشر شده، مقاله های زیادی منتشر شده و روزنامه ها و نشریات بارها و بارها به این نکتۀ مهم پرداخته اند که تکرار آن اینجا ضرورتی ندارد و از موضوع بحث دور است. چیزی که حائز اهمیت است و کارشناسی تخصصی می طلبد این است که به طور ویژه در ایران برای مقابله با این آلودگیها چه اقداماتی شده است؟ سازمانهای متولی محیط زیست تا چه اندازه توانسته اند در این راستا موفق عمل کنند و باری از آلودگی روزافزون محیط زیست ایران را بردارند؟ آن هم در کشوری که با بحران محیط زیست روبه رو است و این را همه می دانند؛ حتی عموم مردم، هرچندکه این مطلب را ابتدایی درک کرده باشند؛ چه اینکه مردم ایران هر روز شاهد آلودگیهای بسیاری هستند؛ از آلودگی هوای شهرها گرفته تا طعم بد آبی که استفاده می شود. طراوت جنگلها و رودخانه ها و دریاهای زیبای ایران از بین رفته و مردم به طور فزاینده ای با این بحران روبه رو هستند و شاید وقت آن رسیده باسشد که صراحتاٌ اعلام شود اگر فکری به حال این معضل نشود آلودگی همچون یک بمب ساعتی عمل می کند و بالاخره روزی منفجر می شود و آنگاه تمام سازمانهایی که خود را مدافع این مهم می دانند باید پاسخگو باشند.
نمی توان گفت که کدام آلودگی بیشتر است و کدام خطرناکتر؛ اما بیایید فرض کنیم که مثلاً آلودگی هوا را با رفتن به مناطق غیر آلوده و حتی خیلی ساده تر با زدن یک ماسک حل کنیم (کلاه بزرگی که شاید خود مردم سر خود گذاشته اند) ، آلودگی آب را چه می کنیم؟
فراموش نکنیم که آب یک منبع محدود دارد و تجدید آن سالهای سال طول می کشد. در جهان کنونی که تفکر غلط لازمۀ پیشرفت بیشتر به ازای مصرف بیشتر منابع، روند رو به رشدی دارد، وقتی ما به سادگی شیر آب منزل خود را باز می کنیم و آب سرد و گوارا می نوشیم، تصور اینکه این مایۀ حیات روزی تمام شود سخت است، اما به راستی اینگونه است.
بحران آلودگی آب در ایران بسیار جدی تر از چیزی است که رسانه ها بیان می کنند و بی گمان این وظیفۀ دولت است که با این مشکل رو به رو شود و آن را حل کند؛ اما دولت ایران چه کرده است؟ این تحقیق با عنایت به این موضوع و ضرورت آن اقدامات دولت رابرای حل بحران آلودگی آب ایران مورد بررسی قرار داده است و با نگاهی اجمالی به فعالیتهای دولت در راستا، بحران آلودگی آب در ایران و سیاستهای دولت برای رفع آلودگی پرداخته است.