عنوان کامل:
شهرنشینی در زاهدان
تعداد صفحات:
200
دسته:
علوم تربیتی
چکیده :
با توجه به روند سریع شهر نشینی، افزایش جمعیت، کمبود زمین و تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع موجب دگرگونیهای کالبدی در شهرها شده است. پس از انقلاب صنعتی آپارتمان نشینی شکل نوینی به خود گرفت و جنبه های گوناگون زندگی بشری از جمله نظام های سکونتگاهی را تحت تاثیر قرا رداد موج این تاثیر گذاری از کشورهای صنعتی آغاز گشت و به کشورهای در حال توسعه از جمله ایران رسید.
توسعه آپارتمان نشینی نه تنها در شکل گیری و روند شهر نشینی تاثیر داشته است بلکه رشد کالبدی و فیزیکی شهرها را دگرگون ساخته است. رشد فزاینده و شتابان جمعیتی و فیزیکی شهر زاهدان و به دنبال آن توسعه آپارتمان نشیی از این منظر قابل توجه است به طوری که جمعیت این شهر در طی هشتاد سال از کمتر از 5000 نفر در هسته اولیه (حدود سال 1300) به 17495 نفر در 1335 و به 419518 نفر در 1375 رسیده است و پیش بینی می شود که در 1380 به 548886 نفر رسیده باشد و این افزایش که رشد جمعیت متوسط 27/8 درصد در این سالها را داشته است گسترش فیزیکی فزاینده شهر را نیز توجه می کند این رشد همراه با پدیدآمدن شرایط خاص سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پدیده آپارتمان نشینی را در زاهدان تقویت خواهد نمود. در این راستا با بهره گیری از نظریات کلاسیک و مدرن در زمینه تکوین و تکامل شهرها و نظریات ساخت شهرها، شهرنشینی را از دو بعد عوامل درونزا و برونزا بررسی کرده و در انتها به طریق مطالعه میدانی تاثیر برآیند این دو دسته عوامل را بر توسعه آپارتمان نشینی مورد آزمون قرار داده ایم نتایج حاصله از آن بدین گونه است که رشد شتابان شهر زاهدان عمدتا ناشی از عوامل برونزا شامل عوامل سیاسی و اداری دولت می باشد.
این پژوهش شامل شش فصل است که از میان آنها بعد از فصل اول که بیان مسئله است سه فصل بر مبنای مطالعات کتابخانه ای ویک فصل بر مبنای مطالعات میدانی شکل گرفته است و در فصل ششم نیز نتیجه گیری و آزمون فرضیات را آورده ایم.
این پایان نامه با راهنماییها و دقت نظری که اساتید گرامی آقای دکتر استعلاجی و آقای دکتر شاعلی داشته اند انجام شده است و لذا کمال تشکر و سپاس را از ایشان دارم علاوه بر آن از کلیه اساتید گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری که در محضر ایشان تحصیل علم نموده ام قدردانی می نمایم.
فهرست:
فصل اول: چهار چوب کلی تحقیق
1-1 -طرح مساله 1
2-1 -ضرورت تحقیق 1
3-1- قلمروتحقق 2
4-1- اهداف تحقیق 2
5-1- سئوالات اساسی 2
6-1- فرضیات پژوهش 3
7-1- روش تحقیق 3
8-1- پیشینه تحقیق5
9-1- محدودیت تحقیق 6
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
1-2- شهر چیست7
2-2- تعاریف مختلف شهر8
3-2- عوامل مؤثر در تکوین و تکامل شهر نشینی9
1-3-2- دیدگاههای کلاسیک (درونزا) در شکل گیری شهرها 10
1-1-3-2-نظریه هیدرولیک یا مبنای محیط گرایی10
2-1-3-2- نظریه اقتصادی: شهر به عنوان یک بازار 13
3-1-3-2- نظریه شهر به عنوان یک پایگاه نظامی و دفاعی15
4-1-3-2- نظریه مذهبی، گسترش معابد و عبادتگاهها16
5-1-3-2- موقعیت چهاراهی در ایجاد شهرها17
2-3-2 دیدگاههای مدرن (برونزوا) در شکل گیری شهرها 17
1-2-3-2 سیاستهای استعماری کشورهای توسعه یافته 19
2-2-3-2- سیاستهای دولتها در مسائل مرزی و استراتژیک22
3-2-3-2- اهداف سیاسی – اداری دولتها 23
4-2-3-2- وجود قطب های صنعتی 24
5-2-3-2- وجود راهها 26
4-2- نظریه های ساخت شهر 29
1-4-2- ساخت دوایر متحدالمرکز 29
2-4-2- ساخت قطاعی شهر30
3-4-2- ساخت ستاره ای شکل31
4-4-2- ساخت چند هسته ای33
5-4-2- ساخت عمومی شهرها35
6-4-2- ساخت طبیعی شهرها 35
7-4-2- ساخت خطی یا کریدوری36
فصل سوم: بررسی ساختار جغرافیای طبیعی و انسانی شهر زاهدان
1-3- ویژگیهای جغرافیای طبیعی شهر زاهدان38
1-1-3- موقعیت جغرافیایی 38
2-1-3- موقعیت ریاضی و نسبی شهر زاهدان38
3-1-3- ویژگیهای زمین شناسی منطقه زاهدان41
4-1-3- ویژگیهای زمین شناختی حوضه آبریز زاهدان42
5-1-3- ژئومورفولوژی حوضه زاهدان44
1-5-1-3- ژئومورفولوژی ساختمانی حوضه زاهدان47
2-5-1-3- ژئومورفولوژی اقلیمی حوضه زاهدان48
6-1-3- شرایط اقلیمی محدوه زاهدان51
1-6-1-3- عوامل ماکروکلیمایی51
2-6-1-3-عوامل میکرو کلیمایی51
7-1-3- بادهای منطقه 52
8-1-3- میزان دما و طوبت در منطقه 54
9-1-3- بارندگی و ریزش جوی درمنطقه56
10-1-3- منابع آب منطقه57
1-10-1-3-آبهای سطح الارضی58
2-10-1-3- آبهای زیر زمینی حوضه زاهدان60
2-3- ساختار دموگرافی و ویژگیهای انسانی شهر زاهدان61
1-2-3-تعداد جمعیت و تحولات آن طی سالهای (1335 تا1375) 61
2-2-3- تراکم نسبی جمعیت در سطح شهر 64
3-2-3- ساختمان جمعیت 73
1-3-2-3- ساخت سنی73
2-3-2-3- نسبت جنسی77
4-2-3- بعد خانوار 80
5-2-3- حرکات جمعیت 81
1-5-2-3- حرکات زمانی جمعیت 82
2-5-2-3- حرکات مکانی جمعیت 82
6-2-3- عوامل مهاجرت به زاهدان 84
1-6-2-3- عامل جغرافیایی84
2-6-2-3- عوامل اجتماعی و فرهنگی و اداری85
3-6-2-3- عوامل اقتصادی85
7-2-3- فعالیت و اشتغال86
8-2-3- وضعیت اشتغال در بخشهای مختلف 87
1-8-2-3- شاغلین بخش کشاورزی89
2-8-2-3- شاغلین بخش صنعت 91
3-8-2-3- شاغلین بخش خدمات 92
9-2-3- وضعیت کلی سواد در زاهدان94
فصل چهارم: بررسی روند شهر نشینی و تغییرات کارکردی شهر زاهدان
1-4- روند شکل گیری شهر زاهدان96
1-1-4- تحولات جهانی و اهمیت یافتن منطقه به لحاظ ژئوپولتیک96
1-1-1-4- منطقه بلوچستان و سرحد 96
2-1-1-4- منطقه دزداب100
2-1-4- تغییر قدرت از قاجار به پهلوی و استراتژی شهر زاهدان 102
2-4- سیاستهای دولت در توسعه شهر نشینی زاهدان103
3-4- تغییرات کارکردی در شهر زاهدان 124
1-3-4- کارکرد نظامی سیاسی124
2-3-4- کارکرد اداری125
3-3-4- کارکرد خدماتی 126
4-4- موانع عمده توسعه و جهت توسعه شهر زاهدان 128
1-4-4- موانع درجه یک توسعه (موانع طبیعی) 128
2-4-4- موانع درجه دو توسعه (موانع مصنوعی) 128
3-4-4-موانع درجه سوم توسعه (موانع اقتصادی) 129
4-4-4- توسعه اراضی شهر در ادوار مختلف و جهت توسعه شهر 129
فصل پنجم:بررسی توسعه آپارتمان نشینی در زاهدان
1-5 آپارتمان چیست 132
2-5- سابقه آپارتمان نشینی در جهان 132
3-5- سابقه آپارتمان نشینی در تهران 134
4-5- سابقه آپارتمان نشینی در زاهدان 135
5-5 مکان یابی مجتمع های آپارتمانی در شهر زاهدان 136
6-5- ضرورت ایجاد آپارتمان سازی در زاهدان 137
7-5- بررسی وضعیت آپارتمان نشینی در زاهدان 138
1-7-5- بررسی رابطه شغل ساکنین در مجتمع های آپارتمانی 142
2-7-5- بررسی رابطه میزان تحصیلات در مجتمع های آپارتمانی 143
3-7-5- بررسی رابطه میزان درآمد در مجتمع های آپارتمانی145
4-7-5- بررسی رابطه بعد خانوار در مجتمع های آپارتمانی146
5-7-5- بررسی رابطه قومیتهای ساکن در مجتمع های آپارتمانی148
6-7-5- بررسی رابطه انتخاب مجتمع های آپارتمانی برای سکونت 149
8-5- بررسی فرهنگ آپارتمان نشینی در مجتمع های آپارتمانی 151
9-5- بررسی روابط اجتماعی در مجتمع های آپارتمانی 152
10-5- بررسی ویژگیهای کالبدی مجتمع های آپارتمانی153
1-10-5- بررسی تعداد طبقات در مجتمع های آپارتمانی153
2-10-5- بررسی تعداد اطاق در مجتمع های آپارتمانی 154
3-10-5- بررسی نوع مصالح ساختمانی در مجتمع های آپارتمانی 155
4-10-5- بررسی عمر بنا مجتمع های آپارتمانی 155
5-10-5- بررسی امکانات و خدمات محله ای در مجتمع های آپارتمانی 155
6-10-5- بررسی وضعیت بهداشت در مجتمع های آپارتمانی 156
11-5- بررسی نقاط قوت و ضعف در مجتمع های آپارتمانی شهر زاهدان 158
1-11-5- نقاط قوت 158
1-1-11-5- دسترسی به منابع مالی 158
2-1-11-5-صرفه جویی در مصرف مصالح159
3-1-11-5- سرعت در فرآیند ساخت 160
4-1-11-5- ارتقای تکنولوژی و ارتقای کیفیت 161
5-1-11-5- دسترسی به تسهیلات عمومی 161
2-11-5- نقاط ضعف 161
1-2-11-5- کمبود امکانات، خدماتی و رفاهی 162
2-2-11-5- مشکلات سیستم جمع آوری زباله163
3-2-11-5- کبمود پارکینگ 164
4-2-11-5- کمبود فضای بازی مناسب برای کودکان 165
12-5- عوارض زیست محیطی در مجتمع های آپارتمانی 166
1-12-5- موقعیت و قطه بندی زمین 166
1-1-12-5- موقعیت ساختمانها 166
2-1-12-5- قطعه بندی زمین 167
2-12-5- عوارض طبیعی 168
1-2-12-5- عوارض مربوط به خاک و زمین 168
2-2-12-5- هوا 168
3-2-12-5- صدا 169
4-2-12-5- نور169
5-2-12-5- حرارت و برودت 169
3-12-5- عوارض انسانی 170
1-3-12-5- خصوصیات خانوار 170
2-3-12-5- سنت ها و فرهنگ ها 170
3-3-12-5- مسائل جنبی اجتماعی 171
4-3-12-5- ایمنی در برابر حوادث 172
5-3-12-5- بهداشت محیط 172
6-3-12-5- تاسیسات وتجهیزات عمومی و زیر بنایی 173
7-3-12-5- عوارض زیبا شناسانه 174
فصل ششم:نتیجه گیری وآزمون فرضیات و ارائه پیشنهادات
1-6-نتیجه گیری کلی175
2-6-آزمون فرضیات179
3-6-ارائه راهبردهای مناسب در فرایند توسعه آپارتمان نشینی181
منابع و مآخذ
ضمائم